The Changing World Order - Nhìn lại lịch sử để dự đoán tương lai

Là một nhà đầu tư huyền thoại với hơn 50 năm kinh nghiệm nghiên cứu các nền kinh tế và thị trường toàn cầu, Ray Dalio đã chứng kiến và học hỏi rất nhiều từ những thăng trầm của lịch sử. Trong cuốn sách mới nhất - The Changing World Order, Ray Dalio đã đúc kết những bài học quý giá đó thành những nguyên tắc mang tính phổ quát để chuẩn bị cho những sự kiện lớn sắp tới.

Với kinh nghiệm phong phú về chu kỳ lịch sử các đế chế thăng trầm, Ray Dalio cho rằng những diễn biến lớn trong thế giới hiện đại ngày nay có nhiều điểm tương đồng với quá khứ. Chúng ta đang ở bước ngoặt của một chu kỳ lớn kéo dài hàng thế kỷ, với sự trỗi dậy của Trung Quốc thách thức vị thế của Mỹ. Đồng thời, các xung đột nội bộ ngày càng leo thang, kéo theo hậu quả về kinh tế và địa chính trị phức tạp.

Vậy chúng ta cần học được điều gì từ lịch sử? Làm thế nào để chuẩn bị cho những thay đổi sắp tới? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

SỰ TRỖI DẬY

Mọi đế chế hùng mạnh đều bắt đầu từ giai đoạn trỗi dậy, khi những nhà lãnh đạo tài năng nắm quyền và thiết lập một hệ thống chính trị, kinh tế hiệu quả.

Chẳng hạn như thời kỳ hoàng kim, Hà Lan là quốc gia sáng chế ra 1/4 những phát minh quan trọng trên thế giới, bao gồm cả tàu thuyền và chủ nghĩa tư bản. Họ mở rộng thương mại toàn cầu, xây dựng đội tàu chiến hải quân hùng mạnh để bảo vệ đường biển và lợi ích ở nước ngoài. Đồng thời, Hà Lan cũng phát triển các thị trường tài chính tiên tiến với cổ phiếu, trái phiếu, cho vay, để thu hút nguồn vốn toàn cầu.

Khi nền kinh tế phát triển, đồng tiền của quốc gia dần trở thành đồng tiền dự trữ quốc tế. Điều này cho phép họ vay vốn với lãi suất thấp hơn so với các nước khác. Nhờ đó, sức mạnh quân sự và ảnh hưởng chính trị ngày càng lớn mạnh.

ĐỈNH CAO QUYỀN LỰC

Trong giai đoạn đỉnh cao, một đế chế duy trì và khai thác lợi thế để tiếp tục thống trị. Nhưng các nước khác cũng học hỏi và sao chép công nghệ, khiến lợi thế cạnh tranh của đế chế dần bị suy giảm.

Chẳng hạn, công nhân Anh rẻ hơn thuê các kỹ sư Hà Lan thiết kế tàu chiến, giúp hải quân Anh vươn lên áp đảo Hà Lan. Người dân trong đế chế càng giàu có, họ càng hưởng thụ và kém cạnh tranh hơn.

Về tài chính, việc sở hữu đồng tiền dự trữ giúp đế chế đi vay nhiều hơn, nhưng cũng khiến họ ngày càng đối mặt nguy cơ nợ nần. Tình trạng này kéo dài sẽ suy yếu đồng tiền và sức mạnh tài chính trong dài hạn, mặc dù ban đầu có vẻ đế chế rất hùng mạnh.

Bên cạnh đó, chi phí quân sự để bảo vệ và mở rộng đế chế cũng tăng cao. Đế chế trở nên kém hiệu quả và dễ bị tổn thương trước các đối thủ mới nổi. 

SUY TÀN

Quá trình suy tàn thường diễn ra từ từ, và Đế chế bước vào giai đoạn suy tàn khi nợ nần quá lớn, xảy ra khủng hoảng kinh tế và không còn khả năng vay thêm. Điều này dẫn tới khủng hoảng trong nước và buộc đế chế phải in tiền hoặc vỡ nợ.

Kinh tế - tài chính sụp đổ dẫn tới bất ổn xã hội, gia tăng khoảng cách giàu nghèo và xung đột giữa các nhóm dân tộc, tôn giáo. Các phong trào cực đoan cánh tả (đòi công bằng xã hội) hay cánh hữu (bảo vệ đặc quyền giàu có) cũng nổi lên.

Tình trạng này được gọi là giai đoạn chống chủ nghĩa tư bản, khi giới tinh hoa và tư bản bị đổ lỗi cho các vấn đề. Thuế đánh vào giàu có tăng cao, làm giới thượng lưu lo sợ và chuyển tài sản ra nước ngoài. Điều này lại càng làm suy giảm thu nhập của nhà nước.

Các cuộc đấu tranh nội bộ leo thang, dẫn tới cách mạng hoặc nội chiến nhằm tái phân phối tài sản và quyền lực. Quá trình này có thể diễn ra ôn hoà (như cách mạng của Roosevelt tái phân phối của cải ở Mỹ) hoặc bạo lực (cách mạng ở Đức, Nga, Trung Quốc).

KẾT LUẬN

Một cường quốc mới trỗi dậy thách thức trật tự thế giới hiện hành sẽ làm tăng nguy cơ xung đột lớn, nhất là nếu cường quốc cũ đang suy yếu. Các đối thủ quốc tế sẽ lợi dụng điểm yếu này để khiêu khích.

Việc phải tăng cường quân sự để tự vệ trong khi kinh tế khó khăn khiến đế chế rơi vào thế khó xử giữa chiến tranh hay nhượng bộ. Chiến tranh thất bại là tồi tệ nhất, còn nhượng bộ sẽ khiến đối phương lấn tới.

The Changing World Order của Ray Dalio là cuốn sách đầy sâu sắc, giúp chúng ta nhìn lại lịch sử để rút ra bài học kinh nghiệm, từ đó dự đoán và chuẩn bị cho những biến động tương lai của thế giới. Các nguyên tắc mang tính phổ quát mà Ray Dalio đúc kết được từ hàng thế kỷ lịch sử là tài sản quý báu cho mọi quốc gia và doanh nghiệp.